Κρανιοτομία με τον ασθενή σε εγρήγορση

Οι κλασικές χειρουργικές επεμβάσεις στον εγκέφαλο απαιτούν την εφαρμογή γενικής αναισθησίας για τον ασθενή.

Παρόλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείται ο ασθενής να είναι σε εγρήγορση προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα.

Τέτοιες περιπτώσεις αφορούν κυρίως την παρουσία χωροκατακτητικών βλαβών του εγκεφάλου σε ευγενείς δομές του όπως είναι  ο αισθητικοκινητικός  φλοιός και τα φλοιώδη κέντρα του λόγου.

Και ενώ οι βλάβες που βρίσκονται σε στενή ανατομική σχέση με τον αισθητικοκινητικό φλοιό μπορούν να αντιμετωπιστούν ικανοποιητικά με ή χωρίς  την εφαρμογή γενικής αναισθησίας, εντούτοις βλάβες που αφορούν τα φλοιώδη κέντρα του λόγου του εγκεφάλου απαιτούν τον ασθενή σε εγρήγορση κατά τη φάση της χειρουργικής  επέμβασης.

Φλοιώδης περιοχές, απαραίτητες για την εκφορά και την κατανόηση του λόγου, διαφέρουν σημαντικά από το κλασικό μοντέλο Broca-Wernicke με αποτέλεσμα να υπάρχει  σημαντική διακύμανση μεταξύ των ατόμων όσον αφορά την ακριβή ανατομική τους θέση. Αυτό κάνει τα ανατομικά κριτήρια μη επαρκή για την ασφαλή εκτομή νευροχειρουργικών βλαβών που κείνται πέριξ της σιλουείου σχισμής , στο επικρατούν ημισφαίριο. Επίσης το παραδοσιακό ρητό ότι, η σταδιακή αφαίρεση της βλάβης εκ΄των έσω (debulking) βοηθά στην αποφυγή νέου νευρολογικού ελλείματος, δεν θεωρείται  πλέον βάσιμη. Είναι γνωστό ότι σε ορισμένες   περιπτώσεις γλοιωμάτων(χαμηλής και υψηλής κακοήθειας) του εγκεφάλου εμπεριέχεται φυσιολογικός/λειτουργικός νευρικός ιστός, ενώ σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις η βλάβη συνίσταται κυρίως από φυσιολογικό/λειτουργικό νευρικό ιστό.

Η κρανιοτομία με τον ασθενή σε εγρήγορση(Awake Craniotomy) επιτρέπει τη λειτουργική χαρτογράφηση του εγκεφάλου, και ειδικότερα των περιοχών σχετικών με το λόγο. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στο νευροχειρουργό να διαλέξει μία ασφαλή δίοδο για τη βλάβη , επιτρέποντάς του  την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αφαίρεση αυτής ελαχιστοποιώντας παράλληλα το κίνδυνο εμφάνισης νευρολογικού ελλείμματος. Επιπλέον της χαρτογράφησης των φλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου, οι τεχνικές ερεθισμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν με στόχο τη χαρτογράφηση και την διατήρηση ευγενών υποφλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου.

Η κρανιοτομία με τον ασθενή σε εγρήγορση , από αναισθησιολογικής πλευράς, βασίζεται στην αρχή της περιοχικής αναισθησίας και την χρήση αναισθησιολογικών ουσιών βραχείας δράσης. Η εμπειρία και η πολύ καλή γνώση του αναισθησιολόγου είναι πρωταρχικής  σημασίας για την επιτυχή έκβαση της χειρουργικής επέμβασης.

Αντενδείξεις εφαρμογής της κρανιοτομίας με τον ασθενή σε εγρήγορση αποτελούν: τα παιδιά ή οι  ηλικιωμένοι άνθρωποι (λόγω κακής συνεργασίας), πιθανή συναισθηματική αστάθεια των ασθενών, καταστάσεις νοητικής υστέρησης,  καθώς επίσης και η αδυναμία επικοινωνίας του ασθενούς με το νευροχειρουργό, κατά τη φάση της επέμβασης,  είτε λόγω προεγχειρητικού ελλείμματος ομιλίας είτε λόγω προφανούς έλλειψης γνώσης της γλώσσας.

Συνολικά, θα λέγαμε ότι κλασική ένδειξη της εφαρμογής της κρανιοτομίας με τον ασθενή σε εγρήγορση αποτελούν νευροχειρουργικές βλάβες που εδράζονται σε περιοχές του εγκεφάλου απαραίτητες για το λόγο.Τα πλεονεκτήματα είναι αρκετά και περιλαμβάνουν:τη δυνατότητα για λειτουργική χαρτογράφηση του εγκεφάλου (ειδικά για τα κέντρα του λόγου), την  αποφυγή γενικής αναισθησίας για τον ασθενή και γενικότερα το μειωμένο αριθμό  επιπλοκών(αποφυγή χρήσης αναισθησιολογικών συσκευών με τη δυναμική του αυξημένου κινδύνου λοίμωξης).Οι ασθενείς είναι σε εγρήγορση στο τέλος της επέμβασης και δεν απαιτείται νοσηλεία τους στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.Επιπλέον ο χρόνος της μετεγχειρητικής τους νοσηλείας μειώνεται σημαντικά.