Χειρουργική αντιμετώπιση της αυχενικής σπονδύλωσης σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας
Η αυχενική σπονδύλωση και η σκλήρυνση κατά πλάκας συνιστούν δύο διαφορετικές παθολογικές οντότητες, με παρόμοια κλινική εικόνα, που μπορούν να συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή.
Η αυχενική σπονδύλωση αποτελεί ουσιαστικά μία μορφή εκφύλισης της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης που περιλαμβάνει τα κάτωθι:
α) την εκφύλιση του μεσοσπονδυλίου δίσκου.
β) τη βλάβη των αρθρικών αποφύσεων.
Τα παραπάνω, λόγω προφανούς αστάθειας της αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης, οδηγούν στη δημιουργία οστεοφύτων, στην υπερτροφία των αρθρικών αποφύσεων και στην πάχυνση του ωχρού συνδέσμου, που με τα σειρά τους οδηγούν στη στένωση του σπονδυλικού σωλήνα της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Η κλινική εικόνα της αυχενικής σπονδύλωσης περιλαμβάνει τη ριζοπάθεια (λόγω πίεσης κάποιας νευρική ρίζας) και τη μυελοπάθεια (λόγω πίεσης του αυχενικού μυελού). Στην πρώτη περίπτωση τα κυριότερα συμπτώματα-ευρήματα είναι το άλγος ,οι κινητικές και οι αισθητικές διαταραχές λόγω πίεσης της νευρικής ρίζας. Στη δεύτερη περίπτωση τα κυριότερα συμπτώματα είναι οι αιμωδίες των άνω άκρων, η δυσχέρεια επιτέλεσης λεπτών επιδέξιων κινήσεων (πχ ξεκούμπωμα ενός κουμπιού) και η αστάθεια βάδισης.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μία κοινή απομυελινωτική πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από εστιακές λειτουργικές διαταραχές και πορεία με εξάρσεις και υφέσεις. Οι κυριότερες κλινικές μορφές τη νόσου είναι: οξεία μορφή, η βραδέως προοδευτική μορφή, η υποτροπιάζουσα μορφή και η καλοήθης μορφή(αν και η ονοματολογία διαφέρει στη βιβλιογραφία).Τα κυριότερα συμπτώματα είναι οι αισθητικές διαταραχές, η μυϊκή αδυναμία των άκρων, η αταξία, η διπλωπία και οι σφιγκτηριακές διαταραχές.
Στους ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα συμπτώματα από την ούρηση που είναι εξαιρετικά συχνά, ιδίως όταν η νόσος εξελίσσεται. Συνηθέστερα πρόκειται για επιτακτικές ουρήσεις, συχνουρία και ακράτεια επιτακτικού τύπου, δυσχέρεια στη έναρξη και επίσχεση, συμπτώματα που μπορούν αδρά να εξηγηθούν με όρους υποκείμενης υπερ/υπολειτουργίας του εξωστήρα και ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης.
Προοδευτική σπαστική παραπάρεση χωρίς ιστορικό υφέσεων-εξάρσεων μπορεί να συμβεί σε ποσοστό 10% των ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας, οι περισσότεροι των οποίων πάσχουν από την προοδευτική μορφή της νόσου(primary progressive). Επιπλέον, αυτή η μορφή της σκλήρυνσης κατά πλάκας συναντάται κυρίως μετά την ηλικία των 40 ετών, η ηλικιακή ομάδα στην οποία τόσο η αυχενική σπονδύλωση όσο και αυχενική δισκοπάθεια ανευρίσκονται.
Fig 1: Μαγνητική τομογραφία ΑΜΣΣ σε ασθενή με σκλήρυνση κατά πλάκας (δεξιά) και σε ασθενή με αυχενική σπονδύλωση (αριστερά).
Ως αναφέρθη, οι δύο παραπάνω παθήσεις μπορούν να συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή. Δεδομένου ότι, η κλινική εικόνα της μίας πάθησης(αυχενική σπονδύλωση) μπορεί να υπερκαλύπτεται από την κλινική εικόνα της άλλης πάθησης(σκλήρυνση κατά πλάκας)/(διαταραχές βάδισης, αδυναμία άνω/κάτω άκρων, αυξημένα τενόντια αντανακλαστικά και άλλα) ο προσδιορισμός της αιτίας της μυελοπάθειας, αλλά κυρίως της εξέλιξης αυτής, σε ασθενή με σκλήρυνση κατά πλάκας και απεικονιστικά ευρήματα αυχενικής σπονδύλωσης/δισκοπάθειας με πιεστικά φαινόμενα επί του νωτιαίου μυελού, μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολος.
Η αναγνώριση της αιτίας της νευρολογικής επιδείνωσης στους παραπάνω ασθενείς, απαιτεί αυξημένο βαθμό κλινικής υποψίας και την κατάλληλη χρήση των τεχνικών απεικόνισης. Συνεπώς η προσέγγιση των ασθενών θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτική και λεπτομερής. Στοιχεία που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη διαφορική διάγνωση της μίας από την άλλη πάθηση είναι τα εξής: α) η απουσία ή παρουσία άλγους στην περιοχή του αυχένα ενδεικτικά μάλλον της σκλήρυνσης κατά πλάκας και της αυχενικής σπονδύλωσης/δισκοπάθειας αντίστοιχα, β) η απουσία ή παρουσία άλγους στα άνω άκρα ενδεικτικά μάλλον της σκλήρυνσης κατά πλάκας και της αυχενικής σπονδύλωσης αντίστοιχα και γ) η απουσία ή παρουσία σφικτηριακών διαταραχών ενδεικτικά μάλλον της αυχενικής σπονδύλωσης-δισκοπάθειας και της σκλήρυνσης κατά πλάκας αντίστοιχα.
Συμπερασματικά θα μπορούσε να ειπωθεί το εξής: ασθενείς πάσχοντες από σκλήρυνση κατά πλάκας και συνοδό αυχενική σπονδύλωση/δισκοπάθεια, που παρουσιάζουν επιδείνωση της νευρολογικής τους εικόνας και που ενδεχομένως αναφέρουν άλγος στον αυχένα ή στο άνω άκρο και δεν παρουσιάζουν ορθοκυστικές διαταραχές(ή επιδείνωση προϋπαρχόντων διαταραχών), μάλλον θα πρέπει να εκτιμώνται για το θέμα της αυχενικής σπονδύλωσης/δισκοπάθειας και η χειρουργική αντιμετώπιση θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.
Οι ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας και συνοδό αυχενική σπονδύλωση/δισκοπάθεια, που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση αποσυμπίεσης του νωτιαίου μυελού, θα πρέπει να ενημερώνονται λεπτομερώς για τα προσδοκώμενα οφέλη της επέμβασης αυτής. Τα οφέλη εμφανίζονται να είναι μειωμένα, σε σχέση με τους ασθενείς με αυχενική σπονδύλωση/δισκοπάθεια, που υποβάλλονται στην ίδια επέμβαση, και δεν πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς επίσης και προσωρινά, λόγω της εξέλιξης της νόσου(σκλήρυνση κατά πλάκας).