Αυχενική Δισκοπάθεια
Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι ενεργούν σαν απορροφητήρες κραδασμών της σπονδυλικής στήλης και επιτρέπουν ένα ευρύ φάσμα κινήσεων σε όλες τις κατευθύνσεις.
Αποτελούνται από ένα σκληρό εξωτερικό περίβλημα, τον ινώδη δακτύλιο, ο οποίος περιβάλλει τον εσωτερικό μαλακό πηκτοειδή πυρήνα.
Fig 1: Σχηματική αναπαράσταση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης με τα σώματα των σπονδύλων(Vertebral body) και τους μεσοσπονδυλίους δίσκους(Intervertebral disc).
Η οξεία πρόπτωση (κήλη) του μεσοσπονδυλίου δίσκου
Η οξεία πρόπτωση (κήλη) του μεσοσπονδυλίου δίσκου δημιουργείται όταν προπίπτει τμήμα του πηκτοειδούς πυρήνα μέσα από ένα ρήγμα του ινώδους δακτυλίου.
Fig 2: Σχηματική αναπαράσταση της κήλης του μεσοσπονδυλίου δίσκου (herniated disc), με τον ινώδη δακτύλιο (annulus) και τον πηκτοειδή πυρήνα( nucleous), με εμφανή τα σημεία πίεσης της σύστοιχα εξερχομένης νωτιαίας ρίζας (spinal nerve).
Διαφορική διάγνωση της Αυχενικής Δισκοπάθειας
Η διαφορική διάγνωση της αυχενικής δισκοπάθειας περιλαμβάνει άλλες παθήσεις όπως:
α) τις παθήσεις του ώμου,
β) την ρευματική πολυμυαλγία που μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο στην ωμική χώρα,
γ) άλλες παθήσεις όπως η οξεία χολοκυστίτιδα που μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο στη μεσοπλάτια χώρα,
δ) το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μιμείται μία αυχενική δισκοπάθεια με συνδρομή από την Α6 νωταία ρίζα αριστερά και
ε) διάφορα άλλα ήδη πόνου(complex regional pain syndrome).
Μηχανικά Σημεία της Αυχενικής Δισκοπάθειας
Διάφορα τεστ, όχι αυξημένης ευαισθησίας, χρησιμοποιούνται προς πιστοποίηση ή αποκλεισμό της αυχενικής δισκοπάθειας. Αυτά είναι α) το σημείο Spurling , β)το σημείο απαγωγής του ώμου(Shoulder abduction test) και γ)η εφαρμογή έλξης στον αυχένα(axial manual traction).
Tο σημείο Spurling, που αναπαράγει το ριζιτικό πόνο που οφείλεται στην αυχενική δισκοπάθεια, λαμβάνει χώρα ως εξής: ο κλινικός ιατρός που εξετάζει τον ασθενή ασκεί πίεση στην κορυφή της κεφαλής, η οποία ταυτόχρονα , σε ήπια έκταση, στρέφεται προς το συμπτωματικό πλάγιο. Η διαδικασία αυτή οδηγεί σε μείωση του εύρους του σύστοιχου μεσοσπονδυλίου τρήματος και συνεπώς σε πίεση της σύστοιχα εξερχομένης νωτιαίας ρίζας.
Fig 3: Σχηματική αναπαράσταση του σημείου Spurling που οδηγεί σε μείωση του εύρους του μεσοσπονδυλίου διαστήματος και συνεπώς σε αναπαραγωγή του πόνου μέσω της πίεσης της εξερχομένης νωτιαίας ρίζας.
Το σημείο απαγωγής του ώμου (Shoulder abduction test) βάσει του οποίου, ο ασθενής που είναι σε καθιστή θέση, βρίσκει ανακούφιση φέρνοντας το χέρι στην κορυφή της κεφαλής του.
Fig 4: Σχηματική αναπαράσταση του σημείου απαγωγής του ώμου (Shoulder abduction test).
Η εφαρμογή έλξης στον αυχένα(axial manual traction), όπου με τον ασθενή σε ύπτια θέση, λαμβάνει χώρα έλξη του αυχένα που οδηγεί, μέσω της διάνοιξης του μεσοσπονδυλίου τρήματος, σε μείωση της πίεσης της εξερχομένης νωτίας ρίζας και συνεπώς και του ριζιτικού πόνου.
Fig 5: Σχηματική αναπαράσταση της εφαρμογής της έλξης στον αυχένα (axial manual traction).
Νευρολογικά Συμπτώματα της Αυχενικής Δισκοπάθειας
Η οξεία πρόπτωση (κήλη) του μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να πιέσει το νωτιαίο μυελό (μυελοπάθεια) ή/και τις παρακείμενες νωτιαίες ρίζες (ριζοπάθεια).
Η κλινική εικόνα της ριζοπάθειας συνίσταται α)στο οξύ διαξιφιστικό άλγος το οποίο επιδεινώνεται με το βήχα, β) στις παραισθησίες κατανομής της προσβεβλημένης νωτιαίας ρίζας και γ) στα καλούμενα ριζιτικά σημεία(μυική αδυναμία, απώλεια της ασθητικότητας, μείωση/κατάργηση των αντανακλαστικών, τροφονευρωτικές διαταραχές), ανάλογα με την προσβεβλημένη νωτιαία ρίζα.
Η κλινική εικόνα της μυελοπάθειας αφορά τα άνω και τα κάτω άκρα, σε επίπεδο τόσο του περιφερικού όσο και του κεντρικού κινητικού νευρώνα.
Πιό συγκεκριμένα προσβολή του μυελού στο επίπεδο π.χ του Α5-Α6 μεσοσπονδυλίου διαστήματος προάγει σημεία/συμπτώματα από προσβολή του περιφερικού κινητικού νευρώνα, στο επίπεδο της βλάβης, και σημεία/συμπτώματα από προσβολή του κεντρικού κινητικού νευρώνα κάτω από το επίπεδο της βλάβης.
Στα κάτω άκρα υπάρχουν σημεία/συμπτώματα από προσβολή του κεντρικού κινητικού νευρώνα και τέτοια είναι: η δυσχέρεια της βάδισης λόγω σπαστικότητας, η μυική αδυναμία πυραμιδικού τύπου, ο κλόνος, η υπερτονία και η εμφάνιση παθολογικών αντανακλαστικών(Babinski, Rossolimo και άλλα).Τέλος, η επιτέλεση λεπτών επιδέξιων κινήσεων(π.χ κούμπωμα) μπορεί να προσβληθεί.
Απεικονιστική διερεύνηση της Αυχενικής Δισκοπάθειας
Όσον αφορά την απεικονιστική διερεύνηση της αυχενικής δισκοπάθειας, η μαγνητική τομογραφία αποτελεί την απεικονιστική εξέταση εκλογής. Αναδεικνύει πολύ καλά την πρόπτωση του μεσοσπονδυλίου δίσκου καθώς επίσης και τα πιεστικά φαινόμενα επί των νωτιαίων νεύρων και του αυχενικού μυελού.
Fig 6: Μαγνητική τομογραφία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (οβελιαία και εγκάρσια ακολουθία) που αναδεικνύει ευμεγέθη κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου στο επίπεδο του Α5-Α6 μεσοσπονδυλίου διαστήματος.
Οι απλές ακτινογραφίες(X-rays) της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης έχουν περιορισμένη αξία για την διερεύνηση βλάβης των αυχενικών μεσοσπονδυλίων δίσκων. Παρόλα αυτά, μπορούν να αναδείξουν στοιχεία όπως στένωση(συγγενή) του σπονδυλικού σωλήνα, εξαφάνιση της φυσιολογικής λορδώσεως, μείωση του εύρους του μεσοσπονδυλίου διαστήματος και προβολή οστεοφύτων. Τέλος, οι δυναμικές ακτινογραφίες της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης(κάμψη-έκταση) μπορούν να αναδείξουν εικόνα υπεξαρθρήματος.
Fig 7: Ακτινογραφίες της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης σε κάμψη(flexion) και έκταση (extension).
Η αξονική τομογραφία (CT) καθώς επίσης και η αξονική μυελογραφία (CT-Myelography) έχουν σαφή ένδειξη όταν δεν μπορεί να λάβει χώρα η μαγνητική τομογραφία.
Ειδικότερα, και όσον αφορά την αξονική μυελογραφία (CT-Myelography), αποτελεί μία επεμβατική μέθοδο με αυξημένη ευαισθησία και διαγνωστική αξία σχεδόν ισοδύναμη της μαγνητικής τομογραφίας. Συνίσταται στην υποσκληρίδια έγχυση σκιαγραφικού μέσου(στον σπονδυλικό σωλήνα) και ακολούθως στη διενέργεια αξονικής τομογραφίας (CT). Αναδεικνύει πολύ καλά σημεία στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα καθώς και σημεία πίεσης των εξερχομένων νωτιαίων ριζών.
Θεραπεία της Αυχενικής Δισκοπάθειας
Η θεραπεία της αυχενικής δισκοπάθειας μπορεί να είναι συντηρητική η χειρουργική.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει:
α) τα αναλγητικά,
β) τον αυχενικό κηδεμόνα(κολάρο) και
γ) την εφαρμογή έλξεων.
Το 90% των ασθενών με αυχενική ριζοπάθεια, λόγω κήλης του μεσοσπονδυλίου δίσκου, βελτιώνονται με τη συντηρητική αγωγή.
Η χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται στις εξής περιπτώσεις: α)το οξύ, συνεχές άλγος παρά τη λήψη συντηρητικών μέτρων και β) την παρουσία νευρολογικού ελλείμματος, ειδικά όταν αυτό έχει προοδευτικό χαρακτήρα.
Η κλασική χειρουργική προπέλαση που χρησιμοποιείται στις περισσότερες περιπτώσεις των ασθενών με αυχενική δισκοπάθεια , με πιεστικά φαινόμενα επί των νωτιαίων νεύρων(ριζοπάθεια) ή του μυελού(μυελοπάθεια), είναι η Πρόσθια Αυχενική Δισκεκτομή και Σπονδυλοδεσία(Anterior Cervical Discectomy with Fusion).